Swobodna ekspresja, niekonwencjonalne podejście do tematu i twórcze wyrażanie siebie to tematy bliskie dziecięcemu światu. Pełnia barw, zabawa i nieograniczone możliwości rzadko kiedy tak wyraźnie towarzyszą nam w dorosłym życiu. Choć twórczość jest czymś naturalnym u dziecka, może ona zostać szybko zahamowana lub przedwcześnie wygasnąć. Przywrócenie jej w dorosłości często wymaga starań, wysiłku i stopniowego wyzbywania się nałożonych jej ram. Co zrobić, żeby wspierać wrodzony twórczy potencjał u dzieci?
Otwartość i akceptacja
Dziecko, które czuje się widziane poprzez wspierające oko opiekuna, łatwiej podejmuje się nowych wyzwań, próbuje różnych rozwiązań i ma większą tolerancję dla oswajania nieznanego. Postawa rodzica, który jest obecny, towarzyszy, zauważa, nazywa i pozwala dziecku na samodzielność, sprzyja poczuciu sprawstwa i chęci wyrażania siebie. Kiedy pozwalamy dziecku na próbowanie różnych możliwości, wzmacniamy w nim otwartość i uczymy wyboru.
Kiedy Twoje dziecko zaczyna jakąś czynność lub próbuje nowej dla siebie aktywności, wzmacniaj go pozytywnym komentarzem. Możesz nazywać to co robi mówiąc: „o widzę, że wspinasz się po stromej ścianie” i wzmacniać działanie poprzez komentowanie bez podawania gotowych rozwiązań „ciekaw jestem dokąd idziesz i czy to jest daleka droga”. Po skończonej aktywności zapytaj dziecko o jego odczucia, np.: ”jak Ci było kiedy się wspinałeś wysoko? Czy to było łatwe czy trudne, przyjemne czy raczej męczące?” i przekaż własne: „miło mi było patrzeć na Twoje zaangażowanie. Czułem dumę i lęk jednocześnie, kiedy widziałem jak wysoko się wspinasz”.
Autentyczność i ciekawość
Istotą dziecięcej twórczości jest nie samo dzieło jako efekt pracy, lecz przede wszystkim sam akt twórczy. To on wyzwala emocje, uczy sprawczości, kształtuje wyobraźnię, a do tego ma nieocenione walory terapeutyczne jak wyładowanie napięcia czy przywrócenie wewnętrznej równowagi. Dostęp do swobodnego wyrażania siebie poprzez akty twórcze jest naturalnym językiem komunikacji dziecka. Stąd ważne jest, aby ten język zgłębiać, uczyć się go, ciekawić nim, a nie oceniać.
Zamiast mówić „ładne”, „brzydkie” spróbuj znaleźć to, co Ciebie najbardziej porusza w twórczości dziecka i wyraź to np.: „Przyciąga moją uwagę ta czerwona plama i puste miejsce wokół niej. Opowiesz mi coś o niej?” lub zwróć uwagę na sam sposób tworzenia, przyjrzyj mu się i doceń np.: „Poruszałeś się tak szybko, że moje oczy nie nadążały na twoimi ruchami. Pokażesz mi je jeszcze raz? Może mnie ich nauczysz?”.
Zobacz też: Jak kupić dziecku bezpieczną zabawkę?
Zarazić twórczością
Twórczy człowiek stymuluje twórczość u innych. Ciekawość, otwartość na nowość, tolerancja odmienności, zaangażowanie w działanie bez zakładania z góry efektu to postawy, które możesz zaszczepić w dziecku poprzez twój stosunek do świata. Nie trzeba być artystą, aby uczyć dziecka twórczego podejścia do życia. Pamiętaj o tym, kiedy wybierasz drogę, którą idziecie w stałe miejsce albo gdy gotujesz i zabraknie Ci jakiegoś składniku lub gdy sam stajesz przed zupełnie nowym problemem.
Jesteś bacznie obserwowany i możesz w każdym momencie zarażać twórczą postawą pełną możliwości zamiast skupiać się na rutynie i ograniczeniach.
Atmosfera zabawy sprzyja twórczości. Kiedy spędzasz czas z dzieckiem, nie musisz wykorzystywać gotowych zabawek i dołączonych do nich instrukcji. Przypomnij sobie własne rozrywki z czasów kiedy nie było tak bogatej oferty i zainspiruj nimi swojego malucha.
Malowanie na zaparowanej szybie, puszczanie łódek w wannie czy lepienie bałwana z kąpielowej piany mogą nie tylko dostarczyć równie dobrych emocji, co gotowe zestawy, ale dodatkowo wzmocnić twórcze podejście oraz więź między twórcami dzieła jakim jest wspólna zabawa.
Zobacz też: Po co dziecku zabawa?
Autor: Kamila Sitkowska – psycholog dziecięcy, Fundacja Pomocy Psychologicznej i Edukacji Społecznej RAZEM www.razem-fundacja.org